हिजोको नेप्से बजार अवस्था र मूल्याङ्कन: विस्तृत विश्लेषण
हिजो, अर्थात् जुलाई २, २०२५, बुधवार को नेप्से (नेपाल स्टक एक्सचेन्ज) बजार नेपाली पूँजी बजारका लागि एक महत्त्वपूर्ण दिन रह्यो। बजारले अघिल्लो दिनको सकारात्मक गतिलाई कायम राख्दै थप उत्साहजनक वृद्धि प्रदर्शन गर्यो। यो वृद्धि केवल परिसूचकको अंकमा सीमित थिएन, बरु कारोबार रकम र लगानीकर्ताको मनोबलमा पनि स्पष्ट रूपमा प्रतिविम्बित भएको थियो। यस लेखमा हामी हिजोको बजार अवस्था, प्रमुख सूचकहरूको विश्लेषण, विभिन्न उपसमूहहरूको प्रदर्शन, र यस वृद्धिको पछाडिका सम्भावित कारणहरूबारे विस्तृत रूपमा चर्चा गर्नेछौं। साथै, यसलाई दीर्घकालीन लगानीका लागि कसरी हेर्न सकिन्छ भन्नेबारे पनि मूल्याङ्कन गरिनेछ।
१. बजारको समग्र अवस्था: उत्साहजनक वृद्धि
जुलाई २, २०२५ मा नेप्से परिसूचक (NEPSE Index) ले प्रभावशाली ३४.४२ अंकको वृद्धि हासिल गर्दै २,६९४.८२ बिन्दुमा पुगेको थियो। यो अघिल्लो कारोबार दिनको तुलनामा १.२९ प्रतिशतको सकारात्मक परिवर्तन हो। यसले बजारमा सकारात्मक रुझान (Bullish Trend) कायम रहेको संकेत गर्दछ।
यस दिनको कारोबार रकम पनि निकै उत्साहजनक रह्यो। कुल ९.७४ अर्ब रुपैयाँ (लगभग $७३ मिलियन USD) बराबरको शेयर कारोबार भयो। यो अघिल्लो केही दिनको कारोबार रकमभन्दा बढी हो र यसले बजारमा लगानीकर्ताको सहभागिता र तरलता (Liquidity) बढेको स्पष्ट संकेत गर्दछ। उच्च कारोबार रकमले बजारमा खरीद चाप (Buying Pressure) बलियो रहेको देखाउँछ, जसले परिसूचकलाई माथि धकेल्यो।
यो ग्राफमा जुलाई २ को दिनभरको नेप्से परिसूचकको उतारचढाव (Open, High, Low, Close) र दिनको अन्त्यमा भएको वृद्धि स्पष्ट रूपमा देखाइनेछ। यसले पाठकलाई परिसूचकको गतिशीलता बुझ्न मद्दत गर्नेछ।
२. प्रमुख सूचकहरूको विश्लेषण
हिजोको बजार अवस्थालाई गहिराइमा बुझ्नका लागि केही प्रमुख सूचकहरूको विश्लेषण गर्नु आवश्यक छ:
* नेप्से परिसूचक (NEPSE Index): माथि उल्लेख गरिएझैं, परिसूचकमा भएको ३४.४२ अंकको वृद्धिले समग्र बजारमा सकारात्मकता ल्यायो। यो वृद्धिको श्रेय मुख्य रूपमा ठूला पूँजीकृत कम्पनीहरू (Large-Cap Companies) र केही विशेष क्षेत्रका कम्पनीहरूलाई जान्छ।
* संवेदनशील परिसूचक (Sensitive Index): ठूला र बलिया कम्पनीहरूको कारोबार मापन गर्ने सेन्सेटिभ परिसूचक पनि ६.०७ अंकले बढेर ४८४.१२ मा पुग्यो। यसले बजारका अग्रगामी कम्पनीहरूमा पनि लगानीकर्ताको विश्वास बढेको देखाउँछ।
* फ्लोट परिसूचक (Float Index): सार्वजनिक निष्कासनमा रहेका शेयरहरूको कारोबार मापन गर्ने फ्लोट परिसूचकमा पनि २.१२ अंकको वृद्धि भयो।
* कारोबार रकम (Turnover): ९.७४ अर्ब रुपैयाँको कारोबारले बजारमा सक्रियता बढेको संकेत गर्दछ। यो रकमले नयाँ लगानीकर्ताको प्रवेश र पुरानो लगानीकर्ताको विश्वास दुवैलाई प्रतिविम्बित गर्छ।
* कुल कारोबार भएको शेयर संख्या र कारोबार संख्या: यस दिन ठूलो संख्यामा शेयर किनबेच हुनुका साथै कारोबार संख्या (Number of Transactions) पनि उच्च रह्यो, जसले बजारको सक्रियतालाई थप पुष्टि गर्छ।
३. उपसमूहगत प्रदर्शन: कुन क्षेत्रमा बढी चमक?
हिजोको बजारमा लगभग सबै उपसमूहहरू (Sub-Indices) हरियो देखिए। यसले बजारको वृद्धि केही सीमित क्षेत्रमा मात्र नभई व्यापक रूपमा फैलिएको देखाउँछ।
सबैभन्दा बढी वृद्धि हासिल गर्ने उपसमूहहरू यस प्रकार थिए:
* जीवन बीमा (Life Insurance): यो उपसमूहमा २.८३% को प्रभावशाली वृद्धि देखियो। जीवन बीमा कम्पनीहरूको भविष्यको सम्भावना र नियामक निकायका सकारात्मक कदमहरूले यस क्षेत्रमा लगानीकर्ताको चासो बढाएको हुन सक्छ।
* निर्जीवन बीमा (Non-Life Insurance): निर्जीवन बीमा उपसमूहमा पनि २.५१% को राम्रो वृद्धि भयो। बीमा क्षेत्रको समग्र वृद्धिले यस क्षेत्रमा बलियो माग रहेको संकेत गर्दछ।
* विकास बैंक (Development Bank): यस उपसमूहले २.३१% को वृद्धि हासिल गर्यो। विकास बैंकहरूले स्थानीय स्तरमा आर्थिक गतिविधि बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने भएकाले लगानीकर्ताहरू यसतर्फ आकर्षित भएका हुन सक्छन्।
* उत्पादन तथा प्रशोधन (Manufacturing and Processing): यो क्षेत्रमा पनि राम्रो वृद्धि देखियो।
* जलविद्युत (HydroPower): जलविद्युत क्षेत्रमा मध्यम वृद्धि देखियो। वर्षाको मौसम नजिकिएसँगै जलविद्युत उत्पादनमा वृद्धि हुने सम्भावनाले लगानीकर्ताहरू आकर्षित भएका हुन सक्छन्।
* बैंक (Banking): वाणिज्य बैंकहरूको उपसमूहमा पनि सामान्य वृद्धि देखियो। बैंकिङ क्षेत्र नेप्सेमा सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगट्ने भएकाले यसको सामान्य वृद्धिले पनि समग्र बजारलाई सकारात्मक प्रभाव पार्छ।
यो ग्राफले कुन उपसमूहले कति प्रतिशत वृद्धि हासिल गर्यो भन्ने कुरा स्पष्ट पार्नेछ। यसले लगानीकर्ताहरूलाई कुन क्षेत्रमा लगानी गर्ने भन्नेबारे निर्णय लिन मद्दत गर्छ।
४. बजार वृद्धिका सम्भावित कारणहरू
हिजोको बजार वृद्धिको पछाडि धेरै कारकहरूले भूमिका खेलेका हुन सक्छन्:
* तरलतामा सुधार (Improved Liquidity): बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूमा तरलताको अवस्था केही सहज हुँदै गएको संकेत मिलेको छ। तरलता सहज हुँदा ब्याजदरमा गिरावट आउन सक्छ, जसले शेयर बजारमा लगानीलाई प्रोत्साहन गर्छ।
* मौद्रिक नीतिको अपेक्षा (Monetary Policy Expectation): आगामी आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीति सार्वजनिक हुने समय नजिकिँदै गर्दा लगानीकर्ताहरूले सकारात्मक नीतिको अपेक्षा गरेका हुन सक्छन्। विशेषगरी, शेयर बजारमैत्री नीतिका संकेतहरूले लगानीकर्ताको मनोबल बढाउँछ।
* उच्च प्रतिफलको आशा (Expectation of High Returns): बैंकको निक्षेपमा ब्याजदर घट्ने सम्भावना र अन्य क्षेत्रमा लगानीका विकल्पहरूको कमीका कारण लगानीकर्ताहरू शेयर बजारमा उच्च प्रतिफलको आशामा आकर्षित भएका हुन सक्छन्।
* बजेटको सकारात्मक प्रभाव (Positive Budget Impact): भर्खरै सार्वजनिक भएको बजेटमा पूँजी बजारमैत्री केही नीतिहरू समावेश भएकाले त्यसको सकारात्मक प्रभाव देखिन थालेको हुन सक्छ।
* बढेको लगानीकर्ताको विश्वास (Increased Investor Confidence): बजारले लगातार सकारात्मक गति लिँदा नयाँ लगानीकर्ताहरू बजारमा प्रवेश गर्न प्रोत्साहित हुन्छन्, जसले समग्र बजारमा आत्मविश्वास बढाउँछ।
* प्राविधिक विश्लेषण (Technical Analysis): केही प्राविधिक विश्लेषकहरूले बजारले एक निश्चित बिन्दुमा 'सपोर्ट' लिएर फर्केको र 'रेजिस्टेंस' तोड्न सक्ने संकेत दिएको हुन सक्छ, जसले ट्रेडरहरूलाई खरीद गर्न प्रेरित गरेको हुन सक्छ।
५. बजारको दीर्घकालीन मूल्याङ्कन: के यो दिगो छ?
हिजोको वृद्धिलाई मात्र हेरेर दीर्घकालीन मूल्याङ्कन गर्नु हतार हुन्छ, तर यसले केही महत्त्वपूर्ण संकेतहरू दिन्छ।
* दीर्घकालीन लगानीका लागि सम्भावना: यदि बजारको वृद्धि तरलतामा सुधार, आर्थिक गतिविधिमा वृद्धि, र कम्पनीहरूको वित्तीय प्रदर्शनमा सुधार जस्ता आधारभूत कारणहरूमा आधारित छ भने यो वृद्धि दिगो हुन सक्छ। नेपालको अर्थतन्त्रले बिस्तारै गति लिँदै गएको संकेत देखिएको छ, जसले कर्पोरेट नाफामा सुधार ल्याउन सक्छ।
* जोखिम र अवसरहरू: बजारमा प्रवेश गर्नुअघि लगानीकर्ताले कम्पनीको आधारभूत पक्ष (Fundamental Analysis) र प्राविधिक पक्ष (Technical Analysis) दुवैको अध्ययन गर्नुपर्छ। उच्च कारोबार रकम र बढ्दो परिसूचकले अवसरहरू सिर्जना गर्छन्, तर अत्यधिक उत्साहमा लगानी गर्दा जोखिम पनि बढ्न सक्छ।
* क्षेत्रगत भिन्नता: सबै उपसमूहहरूमा एकैनासको वृद्धि नहुन सक्छ। त्यसैले, कुन क्षेत्र वा कम्पनीले भविष्यमा राम्रो प्रदर्शन गर्न सक्छ भनी अनुसन्धान गरेर लगानी गर्नु बुद्धिमानी हुन्छ। बीमा र विकास बैंकहरूमा देखिएको उत्साह क्षणिक हो वा दीर्घकालीन, यसको लागि थप अध्ययन आवश्यक छ।
* अर्थतन्त्रको अवस्था: समग्र अर्थतन्त्रको स्वास्थ्यले शेयर बजारलाई प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छ। रेमिट्यान्सको प्रवाह, मुद्रास्फीति नियन्त्रण, र सरकारी खर्चको अवस्थाले आगामी दिनहरूमा बजारलाई कुन दिशामा लैजान्छ भन्ने कुरा निर्धारण गर्नेछ।
नेपालको आर्थिक सूचकहरू (GDP वृद्धि, मुद्रास्फीति, रेमिट्यान्स) र नेप्से परिसूचकको सम्बन्ध
यो ग्राफले नेपालको बृहत् आर्थिक सूचकहरू र नेप्से परिसूचकबीचको ऐतिहासिक सम्बन्ध देखाउनेछ। यसले बजारको दीर्घकालीन स्थिरताको मूल्याङ्कन गर्न मद्दत गर्नेछ।
६. आगामी दिनका लागि अपेक्षा र सावधानी
हिजोको सकारात्मक प्रदर्शनले आगामी दिनहरूमा पनि बजारमा उत्साह कायम रहने अपेक्षा गर्न सकिन्छ। यद्यपि, लगानीकर्ताहरूले केही कुरामा ध्यान दिनुपर्छ:
* मौद्रिक नीतिको घोषणा: नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गर्ने आगामी मौद्रिक नीतिले बजारमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ। लगानीकर्ताहरूले यसलाई नजिकबाट नियाल्नुपर्छ।
* कम्पनीहरूको वित्तीय प्रतिवेदन: असार मसान्तसम्मको वित्तीय प्रतिवेदनहरू सार्वजनिक हुन थालेपछि कम्पनीहरूको वास्तविक अवस्थाबारे थप स्पष्टता आउनेछ। यसले बजारलाई नयाँ दिशा दिन सक्छ।
* विश्वव्यापी बजारको प्रभाव: अन्तर्राष्ट्रिय बजार र भू-राजनीतिक घटनाक्रमले पनि नेपाली बजारलाई अप्रत्यक्ष रूपमा प्रभाव पार्न सक्छ।
* लगानी गर्दा सावधानी: कुनै पनि लगानी निर्णय गर्नुअघि पर्याप्त अध्ययन र विश्लेषण गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। हल्लाको भरमा वा अरूको लहैलहैमा लागेर लगानी गर्दा जोखिम बढ्छ।
७. अब के गर्ने त
जुलाई २, २०२५, बुधवारको नेप्से बजारले बलियो वृद्धि र उच्च कारोबार रकमका साथ एक सकारात्मक सन्देश दिएको छ। परिसूचकमा भएको उल्लेख्य वृद्धि र प्रायः सबै उपसमूहहरूमा देखिएको सकारात्मक प्रदर्शनले लगानीकर्ताको मनोबल बढेको र बजारमा तरलताको अवस्था सुध्रँदै गएको संकेत गर्छ। जीवन बीमा, निर्जीवन बीमा, र विकास बैंक उपसमूहहरूले नेतृत्व गरेको यो वृद्धिले बजारमा व्यापक आधार रहेको देखाउँछ।
यो वृद्धि तरलतामा सुधार, आगामी मौद्रिक नीतिको सकारात्मक अपेक्षा, र बैंक निक्षेपको घट्दो ब्याजदरका कारण शेयर बजारमा उच्च प्रतिफलको आशा जस्ता कारकहरूले गर्दा भएको मान्न सकिन्छ। दीर्घकालीन रूपमा बजारको दिगोपन नेपालको समग्र आर्थिक स्वास्थ्य, कम्पनीहरूको वित्तीय प्रदर्शन, र नियामक नीतिको स्थिरतामा निर्भर गर्छ।
लगानीकर्ताहरूले यस सकारात्मक गतिलाई अवसरका रूपमा लिन सक्छन्, तर सधैं जोखिम व्यवस्थापन र पर्याप्त अध्ययनका साथ अगाडि बढ्नुपर्छ। बजारको अस्थिरतालाई ध्यानमा राख्दै, सचेत र सूचित लगानी निर्णयहरूले मात्र दीर्घकालीन सफलता सुनिश्चित गर्न सक्छ।
 |